Nederlandlingvaj   ĵurnal-artikoloj

tradukitaj en Esperanton
fare de Toon Witkam


fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
http://www.nrc.nl/handelsblad/2016/04/30/globalisering-oorlog-met-andere-middelen-1613582
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam

Tutmondiĝo: milito per aliaj rimedoj

NRC 30 aprilo 2016

 

Fare de  Caroline de Gruyter



La ideo malantaŭ la Eŭropa unuiĝo estis ke landoj, se oni ekonomie interligas kaj interdependigas ilin, malpli rapide ekmilitas.

Ĉu tio funkcias? Eŭropo jam dum sepdek jaroj ne havis militon. Tio ne signifas ke restos tiel, sed estas apenaŭ imagebla ke Eŭropaj landoj en antaŭvidebla tempo prenos la armilojn unu kontraŭ la alia.

Sed ĉu la unuiĝo sufokis ankaŭ aliajn formojn de konflikto? Tio estas pli malfacile persistebla. Rigardu kiel Eŭropaj landoj reciproke ŝtelas inter si fiskajn enspezojn. Kiel ili subaŭskultas kaj kaŝobservas unu la alian. Kiel ili senkompate balaas rifuĝintojn enen de najbaraj landoj. Kaj kiel ili ĉiuj ekkuŝas antaŭ siaj propraj, naciaj bankoj, por senbaze ŝarĝi aliajn landojn pri la kostoj de la krizo.

Tiel rigardate estis naive, siatempe, supozi ke ni en EÅ­ropo ne plu praktikis potencan politikon; ke ni elstaris super tiu, kaj ke tio estonte restus tiel.

 

Multoj nun demandas sin: la streĉiĝoj inter EU[i]-landoj, kaj la opozicio kontraŭ komunaj solvoj kaj aranĝoj, ĉu tiuj iĝas nun tiom grandaj ke la tuta afero disŝprucas? Iuj timas, aliuj esperas tion.

Sed ni ja vivas en tutmondiĝinta epoko, kaj neniu lando povas simple meti sin ekster tiu. Unuflanke, tutmondiĝo kunigas landojn, aliflanke ĝi ĝuste donas al ili ludkampon por milito per aliaj rimedoj. "La artifiko estas fari viajn oponantojn pli dependa de vi, ol vi estas de ili", skribas Mark Leonard de la European Council on Foreign Relations[ii] en la eseo-kolekto Connectivity Wars[iii].



Misio al la EU: la novan ludkampon en la konata potencbatalo, uzu ĝin plejeble ruze

 

Tio okazas mondvaste. Rigardu kiel Ĉinio praktikas potencpolitikon. Ne per milito (kvankam ĝi peze investas en defendo) sed per agresema komercpolitiko, ciber-atakoj kaj evoluhelpo. Ĝi ankaŭ, por rompi okcidentan superregadon koncerne internaciajn organizaĵojn, starigis alternativan Mondan Bankon.

Iuj islamaj landoj intervenas en militistaj konfliktoj, de Jemeno ĝis Sirio. Sed ili faras ankaŭ novajn, tutmondigitajn militojn-kun-aliaj-rimedoj. Ili uzas oleon kaj monon kiel armilon, kaj jam dum jaroj ili klopodas lasi blasfemon kondamni de la UN[iv].

Rusio bombardas en Sirio kaj aneksas Krimeon, sed ankaÅ­ fermas gasduktojn, ĝenas per militistaj flugoj civilan aertrafikon super Kopenhago, subaĉetas Balkanajn elitojn kaj disvastigas misinformadon per YouTube. IÅœ[v] kaÅ­zas masakrojn, sed krome uzas migrantojn  – karakteriza produkto de tutmondiĝo –  kiel armilo.

EÅ­ropo movas sin militiste, ofte sub la masko de ‘peacekeeping’, sed estas je sia plejbono kiam ĝi tutmonde deplojas la ekonomian armilon (sankciojn, monpunojn por multnaciaj entreprenoj).


La EU estas la tutmondigita mondo, sed en miniaturo. Neniu volas elskribiĝi: tio estas sensenca. Ĉiu scias, ke Svislando havas la samajn problemojn kun Bruselo kiel la EU-membroŝtatoj mem, sed ke ĝi havas nulan decidpovon. La eŭrokrizo kostis al la Svisoj kapitalon. Civitanoj postulas Grexit[vi] aŭ Brexit[vii], sed registaroj celas ion alian: uzi Eŭropon por fortigi ilian pozicion, kaj malfortigi tiun de aliaj.

Hungario agas terure, sed ĝi malfieriĝas por eviti sankciojn. Pollando ne volas el la EU; ĝi volas ŝanĝi la EU-on kaj resti la neta ricevanto numero unu. Kiom pli potenca iĝas Marine Le Pen, des malpli ŝi volas eliri el la eŭrozono: tio marĝenigus Francion.

Kio vere iĝos decidiga, estas ke la EU en ĉi tiu centrifugilo konservos fortajn instituciojn. Se la tuta afero malligiĝas, kaj ĉiuj membroŝtatoj stariĝas unuope, ili ĉiuj perdos.

 

 

Caroline de Gruyter  estas korespondanto en Vieno kaj ĉiusemajne verkas kolumnon pri politiko en EÅ­ropo.

 

 

 

[i] EU = EÅ­ropa Unio

[ii] vidu: https://en.wikipedia.org/wiki/European_Council_on_Foreign_Relations

[iii] vidu: http://www.ecfr.eu/page/-/Connectivity_Wars.pdf

[iv] UN = Unuiĝintaj Nacioj

[v] IŜ = la Islama Ŝtato

[vi] Grexit = Greece's exit from the EU (eliro de Grekio el la EU)

[vii] Brexit = Britain's exit from the EU (eliro de Britio el la EU)

Ĉiuj artikoloj   |  




©marto 2024 Toon Witkam | Powered by RosyGrass