Nederlandlingvaj   ĵurnal-artikoloj

tradukitaj en Esperanton
fare de Toon Witkam


fonto:
laNederlanda ĵurnaloVolkskrant
http://www.volkskrant.nl/opinie/trump-of-geen-trump-europeanen-moeten-zelf-leren-optreden~a4291323/
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam

La mondordo laÅ­ Trump

La retorika spektaklo en Usono estas por EÅ­ropo certe (la tioma) averta pafo.

Volkskrant 29 aprilo 2016

 

Opinio-kolumno de  Arnout Brouwers



'The Donald'[i] estis tutan semajnon laborinta pri ĝi, sin provizinta per du teleprompters[ii], kaj invitinta ĉiuspecajn figurojn el la establishment en Vaŝingtono. Sed ĉi ĉio helpis malmulte: lia unua serioze celinta alparolo pri eksterlanda politiko estis, kiel nekohera, tuj flankenŝovita fare de kaj maldekstro kaj dekstro en Usono.

Trump ŝajnas esti tedata de la ‘imperia prezidenteco’ kiu en la Malvarma Milito estiĝis  –  kaj kiu por la Respublikana kaj ankaÅ­ por la Demokrata establishment estas super ĉiu dubo:  Usono kiel ordiganta potenco en la mondo, kiu aldone akceptas la free rider -konduto[iii] de tutmondaj aliancanoj, ĉar tiu ĉi ordiga rolo havigis al la lando ekscese multan influon pri la mondordo, kio kondukis Usonon al oraj montoj.

Por la Okcident-EÅ­ropaj aliancanoj, la alparolo estas multe timiga. Tiuj landoj por tro longe alkutimiĝis ilian sekurecon  – inkluzive de la pensado pri ĝi, la financado, kaj 80 procentoj de la realigado –  transdoni al Vaŝingtono, interŝanĝe de liverado de ofte simbolaj defendo-kotizoj kaj certa grado de politika lojaleco.



   Kun aÅ­ sen Trump, la rolo de Usono ja vere ŝanĝas en la mondo

 

Tamen, Donald Trump ĉi-semajne diris malmultan novan. Eĉ pli miriga, ke Usono "ne devas serĉadi eksterlandajn monstrojn por detrui" estas preskaŭ 200 jarojn aĝa klasikaĵo de John Quincy Adams. Pli proksime ĉe nia tempo, ni aŭdas en Trump la eĥon de Pat Buchanan, ĵurnalisto kaj politikisto en la naŭdekaj jaroj kaj aŭtoro de la artikolo "America First and Second, and Third ".

Plej granda diferenco: Trump estas ja populara. Malnovaj ideoj algluiĝas pli bone en tempo en kiu la lando laÅ­ multaj Usonanoj ĵus havas Grandan Depresion malantaÅ­ si, la pozicio de la meza klaso estas malfortigita, kaj la politika elito  – maldekstra kaj ankaÅ­ dekstra –  pluparolas kvazaÅ­ nenio okazis.

Kompreneble Trump ne havas siajn faktojn unu apud la alia, kaj ofte li parolas sensencaĵon  –  kiel kiam li emfazas ke la Usona nuklea arsenalo estu urĝe modernigata, procezo kiu jam delonge estas ekirigita. Aliflanke elreliĝas ankaÅ­ la kritikistoj, kiam ili metas Trump-on en la saman kaserolon kiel la nazi-simpatizanton Charles Lindbergh.

EÅ­ropanoj prefere orientiĝu pri la struktura tendenco kiu  – ne atentante tiujn retorikajn batalojn –  estas perceptebla ĉe ĉi tiuj elektoj:  la ŝanĝanta Usona rolo en la mondo, kaj la pli granda distanco al EÅ­ropo kaj EÅ­ropa sekureco. La intelekta varianto estis prezentata de alia outsider kiu ne fidis al la komprenoj de la eksterland-politika establishment en Vaŝingtono: prezidento Barack Obama.


Obama ne volis bruligi al si la fingrojn pri Sirio, lasis federacian kancelierinon Merkel eltiri la maronojn el la fajro en Ukrainio, kaj sidiĝis en la malantaŭa benko dum la kampanjo pri Libio. Trump surtabligas burleskan varianton de Usona retrenchment[iv], kaj atingos por tio ĉe voĉdonantoj eble pli da atento ol la ekspertoj en Vaŝingtono ŝatus.

EÅ­ropaj aliancanoj povas elvoki ‘Kia honto!’ kaj esti certaj ke Hillary Clinton, tradicia eksterland-politika falko, iĝos la sekva prezidento. Sed eĉ ŝia engaĝiteco estos moderigata de la humoro kiu regas en la lando, kaj de la forŝoviĝantaj strategiaj prioritatoj en Usono. Nekonsiderante kiu sekvos post Obama, la EÅ­ropanoj en tiu ĉi necerta epoko, kun ĉiuj siaj problemoj kaj ĉiu sia memdubo, devos ja plie mem lerni pensi   –   kaj agi.

 

 

 

 

[i] 'The Donald' = ŝercnomo por Donald Trump, jam longe uzita en la Usonaj medioj

[ii] teleprompter = tele-sufloro: ekrano (ofte muntita ĉe antaŭe staranta kamerao) kiu montras al la aktoro aŭ preleganto ties tekston

[iii] free rider -konduto = profiti de servoj, varoj aÅ­ resursoj, sen pagi por ili; vidu ankaÅ­: http://epo.wikitrans.net/Free%20rider%20problem?redir=Free-rider+problem

[iv] retrenchment = la procedo de reduktado de la kvanto da mono, kiun persono, organizo aÅ­ registaro elspezas

Ĉiuj artikoloj   |  




©marto 2024 Toon Witkam | Powered by RosyGrass