Nederlandlingvaj   ĵurnal-artikoloj

tradukitaj en Esperanton
fare de Toon Witkam


fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC frontpaĝo
http://www.nrc.nl/nieuws/2016/04/25/wenen-is-les-voor-heel-europa-1614588
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam

'Vieno' estas leciono por tuta EÅ­ropo

Prezident-elektoj en Aŭstrio: la ekstrem-dekstra kandidato de la FPÖ gajnas la unuan rondon. La politika mezo forvaporiĝas, kaj Le Pen kaj Wilders ĝojkrias.

NRC frontpaĝo 25 aprilo 2016

 

Fare de  Caroline De Gruyter,
nia korespondanto en Vieno 

 

"Karaj geamikoj, ni havas interkonsenton kun la historio", diris Norbert Hofer, kiam li dimanĉvespere[i] aÅ­dis ke li kiel kandidato de la ekstrem-dekstra FPÖ[ii] sufiĉege gajnis la unuan raÅ­ndon de la AÅ­striaj prezident-elektoj. "Ni nun scias ke la malnova sistemo estas finiĝanta, kaj ke estas spaco por io nova."

Eviti tiun konstaton neniu en AÅ­strio plu povas. La 45-jaraĝa partio-ideologo Hofer, kiu pasintjare komencis sian prezidentan aventuron plimalpli kontraÅ­vole  – ĉar li pensis ke li estis tro juna por tiu funkcio –  frapis la kvin aliajn multe pli aĝajn kandidatojn, per antaÅ­eco kiun neniu estis antaÅ­vidinta: almenaÅ­ 36,4 procentoj de la voĉdonoj.

Numeron du, eksa ĉefo de la Verduloj, Alexander Van der Bellen, aveca viro kiu partoprenis kiel sendependa kandidato, atingis 20,4 procentojn. Tio estis multe malpli ol atendita. Numero tri estis senpartia eksa juĝisto.

Kaj nur tiam, ĉe grandega distanco, sekvis la socialisto kaj la konservativulo de la registaraj partioj, kiuj ambaŭ ricevis 11,2 procentojn de la voĉdonoj. En la frakasa malvenko de tiuj du kaŝiĝis la vera signifo de tiu elekto: la povo de la koalicio de socialistoj kaj konservativuloj, kiu jam regis Aŭstrion ekde la Dua Mondmilito, estas komplete rompita.

 

Fino de la Dua Respubliko

Dum Norbert Hofer hieraÅ­vespere[iii] akceptis gratulojn de Marine Le Pen, gvidanto de la Franca Front National (“Brave, AÅ­stria Popolo!”) kaj la Nederlanda PVV[iv]-gvidanto Geert Wilders (“Mirinda!”), komencis ene de la registar-koalicio la soul searching[v]. Federacia kanceliero Werner Faymann, socialisto, parolis pri "klara mesaĝo ke ni ene de la registaro devas plibonigi la kunlaboradon". La gvidanto de la konservativuloj parolis pri "relaunch de nia laboro".

Sed ĉiu scias ke tiu ruĝ-nigra registaro perdis sian plimulton, kaj ke estas malmulte relanĉebla. La tielnomata "Dua Respubliko" estas pasinta  –  tiu de la postmilita AÅ­strio en kiu maldekstro kaj dekstro, ruĝo kaj nigro, post tro da sangoverŝado decidis estontece fari ĉion per interkonsento.

Dum ĉirkaŭ sepdek jaroj, tiu interkonsento alportis al la lando prosperon kaj stabilecon. Sed ruĝ-nigro vidis sian plimulton erodi. La lastan fojon, en septembro 2013, ili rikoltis ankoraŭ 50,8 procentojn. Se nun okazus parlament-elektoj, ili falus malproksime sub 50 procentoj. Aŭstroj estas tedataj de malmoliĝinta sistemo en kiu du partioj aranĝas ĉion inter si, kaj distribuas postenojn proporcie.

La elektoj de hieraÅ­[vi] koncernis ‘nur’ la plejparte ceremonian funkcion de prezidento. Sed ĝuste tio ebligis la voĉdonantojn sekvi sian koron, kaj doni vangobaton al la establishment.

Tiu ĉi kunteksto estas Aŭstra. Samtempe, la rezultoj de hieraŭ adaptiĝas perfekte al Eŭropa, eĉ internacia tendenco. Ankaŭ en Usono kaj diversaj Eŭropaj landoj vaporiĝas la politika mezo.

La flankoj, iam (reciproke) rigarditaj kiel ‘ekstremaj’, transprenas la politikan batalon. La du politikistoj kiuj hieraÅ­ en AÅ­strio plejbone akiris voĉdonojn, estas iu de ekstrem-dekstro, kiu volas barilon ĉirkaÅ­ la lando kaj faras ultra-naciisman diskurson, kaj Verdulo kiu ĝuste staras por EÅ­ropaj valoroj kaj por malfermeco. La 22-an de majo 2016, tiuj du konkursos unu kun la alia, en la decida dua raÅ­ndo.

 

Timema kaj kolera

Kiu gajnos, tio dependas ankaÅ­ de la demando, ĉu ne-FPÖ-voĉdonantoj formos larĝan koalicion por apogi s-ron Van der Bellen, kaj bloki s-ron Hofer. Tio estas ankoraÅ­ tute ne certa. La ekonomia krizo, la rifuĝint-problemaro kaj la Rusa minaco (ĉi tie tre apude) timigas AÅ­strojn.

La mallertaĵoj kaj korupteco de sinsekvaj koaliciaj registaroj fortigas la impreson de multaj, ke neniu majstras la radikalajn disvolvojn en ĉiam pli kolera mondo. Tiel ĉi tie nur 4 procentoj estas favorantoj de TTIP[vii], la trans-Atlantika komerc-interkonsento pri kiu la EU kaj Usono negocias. Hofer akiris multajn voĉdonojn de junuloj. Jen ĉiuspecaj variantoj pri Eŭropaj temoj. Pro tio, la rezultato de hieraŭ[viii] estas leciono por tuta Eŭropo.

 

 

 

[i] dimanĉvespere: 24 aprilo 2016

[ii] FPÖ = Freiheitliche Partei Österreichs (vidu ankaÅ­: epo.wikitrans.net/Freedom_Party_of_Austria)

[iii] hieraÅ­vespere: 24 aprilo 2016

[iv] PVV = Partij voor de Vrijheid (relative malgranda politika partio en Nederlando, ekde 2005)

[v] soul searching = sinekzamenado pri motivoj, konvinkoj kaj sintenoj

[vi] hieraÅ­: 24 aprilo 2016

[vii] TTIP = Transatlantic Trade & Investment Partnership

[viii] hieraÅ­: 24 aprilo 2016

Ĉiuj artikoloj   |  




©marto 2024 Toon Witkam | Powered by RosyGrass