fonto:
laNederlanda ĵurnaloNRC
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/10/13/na-catalexit-rest-alleen-verdwerging-13472686-a1577102
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
Post ‘Catalexit’ restos nur naniÄo
NRC 13 oktobro 2017
Opinio-kolumno fare de
Luuk van Middelaar
Pere de deklaroj kiuj ankoraÅ iom oferas malfermon por dialogo, la Kataluna prezidento Carles Puigdemont kaj la Hispana ĉefministro Mariano Rajoy preventis urÄan kolizion kaj perforton. La unua proklamis marde la 10-an de oktobro la sendependecon, kies validiÄo li post kelkaj sekundoj suspendis, la dua donis merkrede al la Katalunoj tempon Äis lunde la 16-a de oktobro por diri kion ili intencas. Konstruktiva ambigueco. Seniluziigante la hardliners, ĉiu el ili ambaÅ malantaÅeniÄis pro la radikalaj opcioj: ‘Nun sendependa’ (Barcelono) kontraÅ ‘la armeon ni sendu’ (Madrido). AmbaÅ aĉetas tempon.
La Kataluno bezonas tempon pro tio ke urÄa sendependeco – krom kompreneble al perforto – kondukus al ekonomia Ä¥aoso. Åœajnas kvazaÅ la praktikaj sekvaj paÅoj estas absolute nepripensitaj. 'Catalexit' signifas foriro el ne nur la EÅropa merkato, sed ankaÅ el la EÅropa monero, do ĉiu necerteco de Brexit kaj la katastrofo de Grexit. Eble por la ultra-maldekstraj naciistoj de CUP[i], la koalicia partnero de Puigdemont, ne tre gravas ke la unuaj bankoj jam el Barcelono foriras kaj la eÅro malaperos, sed ĉu plimulto de Katalunianoj ankaÅ pensas tiel?
Madrido povas atribui al si, ke la voĉo de la moderuloj fariÄis nek aÅdebla nek videbla. Obstine deklarantaj ĉiun debaton ekster la ordo, separatismaj iluzioj ekhavis liberan ludadon. En internacia sciigado restas subeksponata, ke en la referendumo la partoprenado estis nur 43 procentoj. En opinio-sondado ĉi-somere, 41 procentoj de la Katalunoj estis por secesio, 49 procentoj kontraÅ. Kiu preferas Hispanion, prefere restis hejme la 1-an de oktobro, por ne doni politikan aÅtoritaton al kontraÅleÄa referendumo. Pro tio, voĉdonoj kiel tiu de la maldekstrema Barcelona urbestro Ada Colau[ii], kiu antaÅe pledis por legitima referendumo. Ĉi tio estus alportinta klarecon kaj ripozon, kiel okazis en Skotlando en 2014 (en referendumo aprobita de Londono). La influhava Colau diris ĉi-semajne, ke Åi trovas la rezulton de 1 oktobro ne bazo por unuflankaj paÅoj.
La nevidebla sekureco de la EU nutras regionajn separatismajn movadojn
Dum la voĉdonado Madrido perdis la batalon pri la imagokreado kaj staras ankoraÅ malantaÅe. Post la bastonegoj de la polico kaj bildoj de fuÄantaj homoj, renversiÄis la simpatio de la internacia publiko. AnstataÅ teduloj la Katalunoj iÄis viktimoj. Stultaĵo de la centra aÅtoritato. Politika dialogo povas nun sole sukcesi se ankaÅ la ne-radikalaj opcioj kaj voĉdonoj videbliÄas, en la publika spaco. Io de tiuj okazas. Demonstracioj en Barcelono kun la slogano “Katalunio jes, Hispanio ankaÅ”. Manifestacioj de civitanoj en Madrido kaj aliaj urboj kiuj esprimas sian alligitecon al la Hispana unueco.
Ä´aÅde la 19-an de oktobro estos EÅropa pinto pri Brexit, kio ankaÅ estas secesio. Sed tiu Brita secesio okazos post laÅleÄa referendumo kaj koncernas la foriron el Åtatligo, ne el Åtato. Eĉ en tiu situacio, tio manifestiÄas preskaÅ nefarebla. La suferado de Theresa May devus pensigi la Katalunojn. Merkel, Macron, Rutte, Tusk kaj Juncker devas do ripeti laÅte kaj klare, ke teritoria secesio el membroÅtato signifas la foriron el la Unio.
Ĉe ‘Catalexit’ la Katalunoj perdos la eÅron, la EU-civitanecon (aldonaĵon al la civitaneco de membroÅtato) kaj partoprenon al Schengen (do enkondukadon de landlimaj kontroloj kaj vizoj). Ĉi ĉio sen elrigardo pri reveno en la klubon, ĉar tion Hispanio rajtas vetoi. Ĉi tiu severa mesaÄo neniam klare trasonis. Pro la nevidebla sekureco kiun Äi proponas, la Unio nutras regionajn secesio-movadojn; pasintaj iluzioj pri ‘EÅropo de la regionoj’ kontribuis siajn tiamaĵojn. Unio de malfortaj Åtatoj estas malforta Unio. La triumfo de la separatismo kondukas (kun termino el Die Zeit[iii]) al ‘mem-naniÄo’. Ne al fabelo.
Luuk van Middelaar estas politik-filozofo kaj profesoro pri EÅropa juro kaj EU-studoj (en Leiden kaj en Louvain-la-Neuve). Pasintmonate aperis lia Nederland-lingva libro "De nieuwe politiek van Europa" (La Nova Politiko de EÅropo).
[i] koalicia partnero CUP (Candidatura d'Unitat Popular ) , vidu: https://en.wikipedia.org/wiki/Popular_Unity_Candidacy
[ii] Ada Colau, vidu: https://en.wikipedia.org/wiki/Ada_Colau
[iii] Die Zeit = Germana ĵurnalo; vidu ankaÅ: https://en.wikipedia.org/wiki/Die_Zeit