fonto:
laNederlanda ĵurnaloVolkskrant
http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/3721419/2014/08/20/Wij-hebben-de-opmars-van-jihadisten-onderschat.dhtml
tradukis ĝin (el la Nederlanda en Esperanton) Toon Witkam
‘La almarÅon de Äihadistoj ni subtaksis’
La altirforto de Islamaj terorgrupoj al junuloj surprizis kompetentulojn, diras foriranta eksperto Peter Knoope.
Volkskrant 20 aÅgusto 2014
Fare de nia reporterino Janny Groen
Ili kunkune faris gravan mallertaĵon, tiuj terorismo-ekspertizistoj kiuj en 2011 proklamis la finon de la Al-Kaida erao. La terormovado estis perdinta sian korifeon, Osama bin Laden. En la Meza Oriento, sekularaj ribeluloj ekribelis kontraÅ subpremaj reÄimoj. Al-Kaido ne rolis en la 'Araba Printempo’.
"Ni konkludis ke Al-Kaido ne plu estis grava", diras Peter Knoope. Post esti laborinta kvar jarojn ĉe la Nacia KontraÅ-terorisma Kunordig-instanco (NCTV)1 de Nederlando, Knoope en 2009 iÄis direktoro de la nova Internacia Centro por KontraÅ-Terorismo (ICCT)2, kies sidejo estas ankaÅ en Nederlando, en Hago. Tiu Haga pensfabriko operaciadas apud la limlinio inter preventi kaj kontraÅbatali perfortan ekstremismon, kun fokuso sur la laÅleÄa Åtato kaj homaj rajtoj.
Tiutempe estis multe da internacia intereso pri la Nederlanda alproksimiÄo. Knoope: "Post la murdo de Theo van Gogh3 en 2004, oni baldaÅ ekpensadis kiel endigigi radikaliÄon. La emfazon oni metis sur preventado. En 2011 la t.n. Hofstad-reto4 estis preskaÅ eliminita kaj radikaliÄo ne plu estis politika temo. Ĉe ICCT ni havis la senton ke ni iris en la Äustan direkton, ke ni povus internacie plenumi akcelantan rolon."
Sed kion oni pretervidis, estas "la daÅra altira forto de la Al-Kaida rakonto", diras Knoope retrorigarde. "Tiu estas, por junuloj tra la tuta mondo, pli granda ol iam. Estas laÅmode esti Äihado. La situacio estas tre zorgiga."
Ne bona momento por eliri el ICCT. Sed Knoope ĵus atingis la pensirajtigan aÄon. Ĉimonate ICCT anoncis ke Mark Singelton sukcesos lin la 1-an de septembro. Do nun retrospektivo utilas.
"Ni subtaksis la flekseblecon de Al-Kaido kaj rilataj grupoj. La movado denove inventis sin mem," li diras. "AntaÅ 2011 pluraj filioj havis klaran Al-Kaidan stampon. La decidfarado estis desupre malsupren. Sed nuntempe ekzistas ĉiaj grupoj kiuj, inspiritaj de la sama idearo, operacias sub sia propra nomo. Islama Åœtato (IÅœ) kaj Jabath-al Nusra estas la plej konataj. Ekde 2010, la nombro de terorismaj grupoj kreskis je 58 procentoj. AnkaÅ pro la kreskinta rolo de sociaj medioj, la decidfarado malsupreniris al la plej malalta nivelo. Grupeto en Hago aÅ Amsterdamo povas memstare ekagadi. La tradicia laboro pri informo-rivelado estas nesufiĉa: en lokajn splitojn estas malfacile infiltriÄi."
Sombrigas lin ke la flanko de la kontraÅ-terorismo montras multe malpli flekseblecon. "Prenu la krizo en Malio. Jen denove milita interveno, anstataÅ funde eltrovi kial Maliaj junuloj sentas sin altirataj al perforta ekstremismo. En la batalo kontraÅ terorismo, venki vere eblas nur ĉe la malsupra flanko. Elimini la pinton ne malpliigas la problemojn. KontraÅe: la novaj estroj estas ofte pli agresemaj kaj perfortaj."
Knoope mencias la ekzemplon pri Muhammad Yusuf, la gvidanto de Boko Haram, kiu en 2009 kun centoj da samideanoj estis mortigita de la NiÄeria registar-armeo. Ties al li plej fidinta Abubakar Muhammad Shekau transprenis la direktadon. La movado radikaliÄis kaj ĉijare atingis la mondajn novaĵojn ĉe la kidnapo de centoj da lernejaninoj. De Shekau estas la deklaro: "Mi Äuas mortigi kiun Dio volas."
Maltrankviliga tendenco laŠKnoope ankaŠestas la reciproka konkurenco, kiel tiu inter Jabath-al Nusra kaj IŜ. "Kion oni vidas estas ke la plej perforta branĉo venkas. Tiu estas la plej alloga por frustritaj junuloj kiuj volas ekagadi. Ekde IŜ proklamis la kalifejon, la kresko de la sekvantaro ege progresis. IŜ plenumis la Islaman idealon, konkeris teritorion, enkondukis la Ŝarion."
La ekspertizistoj pri terorismo, kiel ili povis tiom erari en 2011?
"Strategi-nivele tio ankoraŠnesufiĉe pripensatas."
Knoope ja havas konjekton. La ekspertizistoj sidas en eburaj turoj. Ili laboras tro fore de vundeblaj loÄantar-grupoj, kiuj estas sentemaj por la ekstremisma delogo. Multaj informoj ne atingas ilin. Radikalajn junulojn ili apenaÅ aÅskultas. El sia propra sperto li scias kiel grave estas funde kompreni la motivojn de tiuj junuloj.
Knoope iam mem estis radikala junulo. En la fruaj okdekaj jaroj li vojaÄis kun tornistro tra la mondo. En Mozambiko li vidis kiel Renamo, la organizo subtenata de la apartisma reÄimo, vanigis la konstruon de la lando per atakoj al lernejoj kaj al la infrastrukturo. Tio faris lin furioza. Kiam la ebleco okazis, li prezentis sin kiel membro de SNV5 (Fondaĵo de Nederlandaj Volontuloj) ĉe la ANC6 (Afrika Nacia Kongreso), rezistmovado kiu ne evitis la perforton. En 1983 li iris labori kiel biologi-instruisto ĉe ANC-tendaro en Tanzanio. Äœi estis ankaÅ trair-tendaro, kie ANC-adeptoj portempe povis kaÅi sin, kaj kie oni varbis por la armita batalo. La junuloj en la tendaro estis Åirmataj de la ekstera mondo. En sia libera tempo ili aÅskultis fortikajn rakontojn, kantis militkantojn. Ili estis endoktrinigataj, kaj per tio konvinkiÄis ke la vojo de perforto estis la sola vojo.
Knoope pensas ke, pro siaj spertoj en la ANC-tendaro, li povas pli bone kompreni la Äihadojn. "Maljustaĵo estas grava komponanto en la terorisma historio", li diras. "Neniu faras ion pri tiu, nur terorgrupoj." Muntado de kredinda kontraÅ-historio gravas, li diras. "Kaj havigi pli justan perspektivon ankaÅ." Ĉe tio, li konsideras la kunnodadon de kontraÅ-terorismo kun evolukunlaboro, en kiu dum jaroj ankaÅ li mem laboris.
Tiu aliro, kiu estas vidata kiel naiva kaj tro mola, ĉu Äi ne estas kontraÅa al la spirito de la epoko?
"Preventi ke junuloj elektas teroron, tio ne estas mola, sed malmolega. Kiu enmetas aviojn por elimini terorismajn gvidantojn, liveras municion por propagando el la alia flanko. Batalmortas senĉese civilaj viktimoj, ĉar tiuj teror-gvidantoj uzas la loÄantaron kiel homa Åildo. Ĉiuj tiuj civilaj viktimoj plifortigas la senton de maljusteco."
AntaÅ nelonge Knoope estis en Kenjo. AntaÅe, se tie bovino estis Åtelita, juÄdecidado okazis sub arbo fare de la plejaÄuloj de la vilaÄo, li eksplikas. Tiu malnova sistemo, kiun oni ordinare spertis kiel justan, ne plu ekzistas. "La juna urbana generacio devas kontakti policanon kiu estas korupta. Nova jura sistemo, kiu estas Äenerale akceptita, mankas. Devas esti investita multe pli por tiu; kaj por havigi alian perspektivon. Junuloj en postkoloniaj socioj ofte ne havas alian eblecon ol resti senlaboraj aÅ aliÄi al kriminalaj aÅ terorismaj grupoj."
Tian alproksimiÄon li ankaÅ rekomendas rilate al la Sirion-irantoj en Nederlando. "Sur ili ne kuÅas la fokuso de ICCT. En Nederlando perforta ekstremismo, ciferece kaj kompare al multaj landoj, estas mini-mini-problemo. Temas nur pri malgranda grupo de dua-generaciaj enmigrintaj junuloj, kiuj luktas kun sia identeco kaj kiuj kiel grupo sentas sin kritikataj. AÅskultu liajn plendojn, certigu ke vi havas kontaktojn en malfavorataj kvartaloj."
Kion vi atingis dum la pasintaj jaroj?
"Ni plantis semojn kiuj povus konduki al alia maniero de traktado. Mi fieras pri la projekto de Max Boon, viktimo de bombatenco, kiu en Indonezio kunlaboras kun eksa teroristo."
Boon en 2009 perdis ambaÅ krurojn ĉe atenco sur la Hotelo Marriott en Djakarto. Li nun paÅas per artefaritaj kruroj. Kune kun Ali Fauzi, kiu faris bombojn por la teror-organizo Jemaah Islamiyah (respondeca por tiu atenco), li vizitas lernejojn kun pliigita risko de radikaliÄo.
Knoope: "Max intertempe havas grandan grupon ĉirkaÅ si. Li laboras kun viktimoj de terorismo. Li zorgas unue por baza provizado, medicina vartado, laborposteno, loÄejo, tiel ke ili povas restarigi sian vivon. Sekve li trejnas ilin, por krei la eblecon enmeti ilin ĉe la kontraÅa ekspedicio. La viktimoj montriÄas ke ankaÅ senkulpaj civiluloj estas trafitaj. Ke perforto ne estigas solvon. Malgrandskale mono estas kolektita por ebligi tion ankaÅ en aliaj landoj." ICCT metis pli da aferojn en la tagordon, li diras, ekzemple atenton pri la enkonduko de programoj por atestant-protektado. "Multaj landoj emas, per certaj pridemandad-teÄ¥nikoj, devigi suspektatojn konfesi. Per tiuj programoj oni preventas ke tielaj konfesoj iÄos decidaj en juÄa proceso."
Por Knoope sia plej granda frustriÄo estas ke li ĉe la ICCT ne sukcesis engaÄi la evolumondon. Efektivigi tion restas lia persona misio. Li komencas por si mem en Sudafriko, la lando kie li "sentas sin tute hejme". En septembro li flugos al Pretorio. El tie li daÅrigos sian laboron. "Tiun saman monaton mi reen estos en NiÄerio, por diskuti kun terorismo-kontraÅbatalantoj kaj lokaj NRO7-j kiamaniere la alfluo de junuloj al Boko Haram povas esti endigigita."
Peter Knoope mem iam estis radikala junulo:
"AÅskultu la plendojn de junuloj".
1 NCTV: https://www.nctv.nl
2 ICCT (International Centre for Counter-Terrorism): http://www.icct.nl
3 Theo van Gogh: http://eo.wikipedia.org/wiki/Theo_van_Gogh
4 Hofstad-reto: http://epo.wikitrans.net/Hofstad_Network
5 SNV: http://en.wikipedia.org/wiki/SNV_Netherlands_Development_Organisation
6 ANC: http://eo.wikipedia.org/wiki/Afrika_Nacia_Kongreso
7 NRO: Ne-Registara Organizaĵo